هر انسانی از هر گروه اجتماعی که باشد در شرایط خاص در مواقعی ممکن است ناخواسته دچار هیجان شود رفتاری کند، حرفی بزند یا مطلبی بنویسد، بعد متوجه شود که رفتار، نوع سخن گفتن یا نوشته اش به شکل صحیح یا در زمان مناسب انجام نشده است،
در نتیجه شخصی را رنجانیده است یا پی می برد که از اساس تشخیص اولیه اش اشتباه بوده و عملی نادرست انجام داده است. در چنین شرایطی برخی به سادگی از کنار آن چه واقع شده است میگذرند و عکس العملی نشان نمی دهند و به فراموشی می سپارند، در نتیجه روابط شان تحت تاثیر این بی عملی قرار می گیرد و به سردی می گراید.
بیشتر مردم وقتی متوجه خطا، اشتباه تشخیص یا عمل نامناسب خود می شوند به نحوی از طرف مقابل که رنجیده عذرخواهی می کنند که معمولا موضوع به خیر و خوشی تمام می شود .
زمانی که ناخواسته رفتار نامناسب نسبت به فردی در حضورجمعی واقع شود ناراحتی و رنجش طرف مقابل معمولا بیشتر و عمیق تر است در این صورت عذر خواهی و درخواست بخشش ضروری تر است و باید متناسب با خطا باشد تا پذیرفته شود.
هرگاه فردی در حضور جمعی رفتاری انجام دهد یا سخنی بگوید یا مطلبی بنویسد که همه را برنجاند و دلخور شوند عذر خواهی هم باید خطاب به همه آن جمع صورت گیرد و شخص خطا کار علت رفتار خود را توضیح دهد بصورتیکه همه مرتبطین با موضوع قانع شوند که آن فعل از روی سهو و نا خواسته واقع شده و عمدی نبوده است تا صمیمانه او را ببخشند و رفع سوءتفاهم شود.
عذرخواهی نه تنها موجب کسر شان و احترام نیست بلکه نشانه ای از تشخص و فرهنگ شخص عذرخواهی کننده است. فرهنگ عذرخواهی را باید از خردسالی و دوران کودکی به فرزندان آموخت بهترین روش این است که وقتی کودک کسی را مثلا دوست یا دوستانش را می رنجاند وادار شود از آن ها معذرت خواهی کند و بگوید اشتباه کردم مرا ببخشید از کودک رنجیده هم باید خواسته شود که بگوید تو را بخشیدم تکرار همین رفتار و فعل ساده تدریجا فرهنگ عذرخواهی را شکل می دهد حتی پدر و مادر هم وقتی فعل اشتباهی انجام می دهند که باعث رنجش فرزندشان می شود باید از فرزندشان عذرخواهی کنند توجه داشته باشیم که با معذرت خواهی غرور و تکبر انسان ها کنترل و رفتار معتدل می شود.
همه انسان ها در هر سطح تشخص و فرهنگ که باشند ناخواسته و ناآگاهانه و بدون قصد قبلی ممکن است حرفی بزنند، رفتاری کنند یا فعلی انجام دهند که از آن ها انتظار نمی رود و معمولا این افراد از این که باعث ناراحتی و رنجش طرف مقابل شان شده اند ناراحت هستند و با عذر خواهی کردن و بخشیده شدن است که آرامش پیدا می کنند و به تعادل می رسند.
در زندگی روز مره زن و شوهر ها نیز بسیار اتفاق می افتد که یکی از زوجین با سخن یا رفتارش بدون قصد قبلی باعث رنجاندن همسرش می شود که با یک عذر خواهی ساده و صمیمانه معمولا مشکل بر طرف می شود. در حالی که عذرخواهی نکردن می تواند یک دلخوری عمیق ایجاد کند.
در ادارات، شرکت ها و دنیای کسب و کار نیز این احتمال وجود دارد که مدیری با سخن یا عملش کارمندی را بیازارد و از یکدیگر ناراحت شوند در حالی که با یک عذر خواهی ساده روابط بین آن ها ترمیم می شود و حتی ارتقا می یابد.
در دنیای سیاست نیز اگر سیاستمداری یا مسئول برجسته ای بخاطر تصمیم اشتباهی که گرفته، چالشی برای جامعه ایجاد کند با یک عذر خواهی و اعتراف به اشتباه می تواند اوضاع را کنترل کند و بر محبوبیتش بیفزاید. ریشه تمام مواردی که ذکر شد ناتوانی کنترل هیجانات، احساسات و تصمیم گیری های فکر نشده و لحظه ای است و انسان خردمند در هر موقعیتی که قرار می گیرد قبل از نشان دادن عکس العمل باید خود را آرام کند قدری بیندیشد و بعد تصمیم مناسب بگیرد و این شدنی نیست مگر با تمرین کردن و دچار هیجانات لحظه ای نشدن.
بیاییم به یکدیگر کمک کنیم، آموزش دهیم و تشویق کنیم تا یاد بگیریم از اشتباهاتمان عذرخواهی کنیم با تکرار این عمل و تکثیرآن عذر خواهی تبدیل به فرهنگ می شود. شما هم اگر ناخواسته مرتکب خطایی شدید عذر خواهی کنید تا بزرگ شوید، محبوب شوید و محبوب بمانید.
نبی‌الله عشقی‌ثانی
عضو شبکه ملی خیریه های حامی ایتام