پنجشنبه, ۰۹ فروردین ۱۴۰۳

مقاله ها

دانشنامه ـ مطالب مفید

یکی از روزهای هفته ای که گذشت یعنی بیست و پنج ماه، از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان روز خانواده و تکریم بازنشستگان نام گذاری شده است روزی که قرار است با دیگر روزها فرق داشته باشد، زیرا باور عمومی این است که همه روزها روز خانواده است و نکوداشت بازنشستگان نیز امری واجب بر همگان.

تعریف معمولی که از بازنشستگان ارائه می شود، مجموعه افرادی هستند که حدود 80 درصد دوران زندگی خود را با کار و تلاش و فعالیت سپری کرده اند و اکنون به مقطعی از عمرشان رسیده اند که توان و انرژی سال های قبل را ندارند. پس ضرورت دارد برنامه ای مناسب این مرحله از زندگی برای خودشان تعریف کنند. در جامعه ما بازنشسته بیشتر به افرادی گفته می شود که حدود 30 سال از عمرشان را در تشکیلاتی سازمانی مثل ادارات، شرکت ها یا در برخی مشاغل به کار و فعالیت مشغول بوده حق بیمه پرداخت کرده و اکنون با دریافت مبلغی حقوق دوران بازنشستگی را سپری می کنند.

سن بازنشستگی در کشورهای مختلف متفاوت و از 60 تا 70 سالگی متغیر است در کشور ما انجام 30سال خدمت زمان رسیدن به مرحله بازنشستگی است برخی آمار حاکی از این است که تعداد سالمندان هشت میلیون نفر تقریباً معادل 10% جمعیت است از این تعداد حدود سه میلیون نفر مشمول مقررات صندوق بازنشستگی کشوری، تامین اجتماعی و نظامی هستند و دو میلیون نفر سالمند نیز تحت حمایت کمیته امداد و بهزیستی می باشند؛ الباقی یعنی نزدیک یک سوم نیز مشمول قوانین حمایتی یا بازنشستگی نیستند.

خوشبختانه اکثریت سالمندان با خانواده زندگی می کنند فقط بیست درصد سالمندان زن و ده درصد سالمندان مرد به تنهائی به سر می برند و حدود 20هزار نفر در مراکز نگهداری سالمندان تحت مراقبت هستند.

افزایش آمار افراد سالمند در هر جامعه ای نشان دهنده بهبود وضعیت بهداشت و درمان، سلامت و بهزیستی مردم است یعنی امید به زندگی بالا است از سوی دیگر با افزایش تعداد سالمندان توان اقتصادی و نیروی کار جامعه کاهش پیدا می کند.

در کشور ما تعداد موالید رو به کاهش است و تعداد سالمندان رو به افزایش دارد که آن را بحران سالمندی می گویند.

از منظر دیگر صندوق های بازنشستگی اکنون نگران تامین منابع مالی برای پرداخت حقوق افراد بازنشسته هستند. به طوری که یکی از مسئولین صندوق های بازنشستگی اعلام کرده حدود بیست درصد حقوق بازنشستگان از محل کسورات قانونی زمان اشتغال و درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری صندوق های بازنشستگی پرداخت و باقی آن توسط دولت تامین می شود.

این مساله نشان دهنده وابستگی شدید صندوق های بازنشستگی به منابع مالی دولت است. که آن هم پیوسته رو به کاهش بوده در نتیجه حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران همه ساله فقط مختصری اضافه می شود که آن هم با افزایش تورم در حقیقت به جای رشد کاهش می یابد که نارضایتی آنان را به همراه دارد.

مبالغ پرداختی به بازنشستگان در مقابل تورم لجام گسیخته آن قدر کم ارزش شده است که حتی تکافوی ضروری ترین نیازهای آنان را نمی دهد و بازنشستگان به صورت مستمر و مدام نگران چگونگی اداره امور خانواده و تامین هزینه های ضروری خود هستند. آن هم در مقطعی از عمر خود که توان کار ندارند، قیمت ها بسیار افزایش یافته فرزندان و عروس و داماد و نوه ها هم از آنان انتظار محبت، مساعدت و هدیه دارند، همچنین هزینه های بهداشتی و درمانی آنان به دلیل بروز بیماری های دوران سالمندی پیوسته رو به افزایش است و بیمه درمانی مکفی نیز ندارند.

برخی نیز که استثنائاً کاری پیدا می کنند معمولاً مناسب سن و سال، تحصیل و توانائی آنان نیست و بعضاً با سرزنش و سوال صاحب کاران مواجه اند «که همه چیز را فراموش می کنی، حواس نداری، خودت را جمع وو جور کن و امثالهم هنگام پرداخت حق الزحمه هم به آنان می گویند شما که جوان نیستید، توان کار هم ندارید انتظار چه حقوقی دارید و ... »

از سوی دیگر نیروهای جوان هم حضور سالمندان در محل کار را مزاحم خود می پندارند و چندان موافق حضور آنان نیستند. در چنین شرایطی دولت هم استمرار اشتغال بازنشستگان را منع کرده است.

این ها فقط بخشی از چالش های زندگی در دوران سالمندی و مشکلات بازنشستگان است که باید از سوی دولت، صندوق های بازنشستگی و برنامه ریزان اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.

در این میان بسیاری از مواقع مسئولین و برنامه ریزان امور بازنشستگی را فراموش می کنند در حالی که هر راهکار، طرح و برنامه ای باید متمرکز بر حفظ شأن و احترام بازنشستگان بوده و عنایت فرمایند که بازنشستگان مطالبه حق و حقوق خود را می کنند نه آن که متقاضی کمک و مساعدت باشند. بعد از 30 سال زحمت، کار و تلاش، طبیعی است که این افراد از یک رفاه نسبی برخوردار بوده و زندگی بدون دغدغه ای داشته باشند. برای تحقق این امر انجام اصلاحات در قوانین موجود، بررسی شیوه عملکرد دیگر کشورها، نحوه مدیریت سرمایه های صندوق های بازنشستگی و سرمایه گذاری در پروژه های سودآور و قابل اطمینان که دارائی های صندوق های بازنشستگی را دچار ضرر و زیان نکند باید مورد عنایت قرار گیرد.

                                                                                                                                                                                                      نبی‌الله عشقی‌ثانی

عضو شبکه ملی خیریه های حامی ایتام